Σοβαρό σοκ. Εάν οι ψηφοφόροι του Ηνωμένου Βασιλείου αποφασίσουν στις 23 Ιουνίου να αποχωρήσει η χώρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Βρετανία και – σε μικρότερο βαθμό – η Ευρώπη στο σύνολό της θα μπορούσε να βυθιστεί σε μια σοβαρή κρίση. Οι αγορές θα κινδύνευαν από μία εκτεταμένη σπασμωδική αντίδραση.
Το Ηνωμένο Βασίλειο θα καταλήξει φτωχότερο, πιο απομονωμένο και κάπως στο έλεος ενός μεγάλου γείτονα στις υποθέσεις του οποίου θα εγκατέλειπε κάθε επιρροή. Η ΕΕ θα αντιμετωπίσει μια σοβαρή κρίση ταυτότητας και θα κινδυνεύει να χάσει ακόμη περισσότερα μέλη αργότερα.
Αλλά ένα Brexit δεν θα είναι «μαύρος κύκνος». Οι αγορές επεξεργάζονται αυτή την απειλή ήδη τους τελευταίους έξι μήνες. Αποτελεί τον κίνδυνο-κλειδί για τις συγκρατημένα θετικές προοπτικές των ευρωπαϊκών οικονομιών. Ο κόσμος όπως τον ξέρουμε δεν θα τελειώσει με ένα Brexit. Θα είναι απλώς ένα πιο επικίνδυνο μέρος για λίγο καιρό.
Σοβαρές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες οικονομικές ζημιές για το Ηνωμένο Βασίλειο: Η αβεβαιότητα που προκαλείται από το πιθανό «διαζύγιο» του Ηνωμένου Βασιλείου με τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους της θα μπορούσε να οδηγήσει το Ηνωμένο Βασίλειο σε μια μέτρια ύφεση με πτώση των επιχειρηματικών επενδύσεων. Αυτό το βραχυπρόθεσμο σοκ της ζήτησης θα μπορούσε να ακολουθήσει μία μόνιμη μείωση της τάσης για ανάπτυξη καθώς το Brexit θα πιέσει την προσφορά του Ηνωμένου Βασιλείου.
Συγκρατημένο σοκ αλλά όχι μακροχρόνια βλάβη στην οικονομία της ΕΕ. Η ΕΕ θα ήταν πιθανό να υποστεί σημαντική βραχυπρόθεσμη πίεση στην ανάπτυξη. Αλλά ένα Brexit δεν θα έβλαπτε την μακροπρόθεσμη τάση της ανάπτυξης. Οι συγκρατημένες απώλειες από τις συρρικνωμένες εμπορικές συναλλαγές με το Ηνωμένο Βασίλειο θα αντισταθμιστεί από τη «μετεγκατάσταση» κάποιων θέσεων εργασίας από το Ηνωμένο Βασίλειο προς την ΕΕ.
Ανοίγει το κουτί της Πανδώρας των πολιτικών κινδύνων: Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι συντηρητικοί της ΕΕ πιθανότατα θα ανατρέψουν τον πρωθυπουργό Cameron και τον υπουργό Οικονομικών Osborne αμέσως ή μέσα σε λίγους μήνες. Η Σκωτία μπορεί να διεξάγει δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της αργότερα ενώ το μέλλον της Βόρειας Ιρλανδίας θα γίνει περισσότερο αβέβαιο, καθώς τα παρεμβατικά σύνορα θα μπορούσαν να γίνουν πολύ πιο ορατά. Στο Ηνωμένο Βασίλειο στο σύνολό του, η πολιτική κατάσταση μπορεί να γίνει ασταθής εάν το Ηνωμένο Βασίλειο βιώσει την ύφεση που οι υπέρμαχοι του Brexit υπόσχονται ότι ποτέ δεν θα συμβεί.
Τροφή για το δίκαιο: Σε ολόκληρη την ΕΕ, η ψήφος του Ηνωμένου Βασιλείου για ένα Brexit θα μπορούσε να θρέψει το λαϊκίστικο αντιευρωπαϊκό συναίσθημα, στο καλούπι του Donald Trump της Αμερικής και του Boris Johnson στη Βρετανία. Οι αμφιβολίες για το μέλλον της συνοχής της Ευρωζώνης θα μπορούσαν δυνητικά να προκαλέσουν μια μικρή νέα κρίση για το ευρώ. Ωστόσο, θα περιμέναμε πως η ΕΕ των 27 και η Ευρωζώνη θα παραμείνουν κατά κύριο λόγο ανέπαφες, εφόσον στηριχτούν σε πολιτικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της συνοχής τους. Η αγορά κυβερνητικών ομολόγων από την ΕΚΤ θα μετριάσει τους κινδύνους.
Ο αντίκτυπος στην αγορά: Ένα Brexit πιθανότατα θα προκαλέσει μία τάση επενδύσεων σε ασφαλή περιουσιακά στοιχεία. Η στερλίνα θα μπορούσε να υποχωρήσει έως και κατά 10% έναντι του δολαρίου. Το ευρώ μπορεί να υποχωρήσει ελαφρά. Οι ευρωπαϊκές αγορές μετοχών μπορεί να καταγράψουν απώλειες της τάξης του 5-10%, η διαφορά απόδοσης να διευρυνθεί, τα 10-ετή και ομοσπονδιακά ομόλογα να βυθιστούν σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ, ενώ οι αποδόσεις για την Ιταλία και την Ισπανία θα αυξηθούν. Κάποια από αυτά ίσως γίνουν και πριν από τη ψηφοφορία.
Τι θα συμβεί με το Brexit; Πολλοί αναλυτές βλέπουν κίνδυνο 40% για ένα Brexit, και αθτή είναι και η προσωπική μου εκτίμηση. Εξακολουθώ να αναμένώ ότι, για την πλειονότητα των Βρετανών, η κοινή λογική θα επικρατήσει. Αλλά ο κίνδυνος Brexit είναι πραγματικός.
